Mobile Money là gì?

Mobile Money (Tiền di động) là dịch vụ cho phép dùng tài khoản viễn thông để chuyển tiền, thanh toán dịch vụ, hàng hóa có giá trị nhỏ. Bản chất của Mobile Money là chuyển đổi hình thức của tiền mặt sang tiền điện tử theo tỉ lệ 1:1. Hình thức này tương tự thẻ ATM, khi khách hàng nộp tiền mặt để nhận được một khoản tiền điện tử có giá trị tương đương.

Đơn vị cung cấp dịch vụ Mobile Money

Các đơn vị cung cấp dịch vụ phải có giấy phép trung gian thanh toán ví điện tử, giấy phép thiết lập mạng viễn thông công cộng di động mặt đất sử dụng băng tần số vô tuyến điện hoặc là công ty con của các công ty có giấy phép trên.

Hiện tại chỉ có ba nhà mạng đủ điều kiện để cung cấp dịch vụ là Viettel, VNPT và Mobifone. Theo Quyết định thí điểm được ban hành, đơn vị cung cấp dịch vụ Mobile Money không được phép tạo ra lượng tiền mới đưa vào lưu thông.

Đối tượng mục tiêu

Những người dân không có tài khoản ngân hàng có thể sử dụng Mobile Money để thanh toán.
Những người ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo của Việt Nam, những nơi mà Internet không ổn định.

Khách hàng có thể làm gì với Mobile Money?

Mỗi khách hàng chỉ được mở một tài khoản Mobile Money tại một nhà mạng để thanh toán chứ không phải ai có SIM cũng có thể thanh toán bằng Mobile Money.

Khách hàng có thể nạp/rút tiền từ tài khoản Mobile Money. Có 3 cách thực hiện:

• Nạp/rút tại các điểm giao dịch của nhà mạng
• Nạp/rút tại các ngân hàng
• Nạp/rút từ ví điện tử của nhà mạng đó

Sau đó, khách hàng có thể dùng tiền trong tài khoản Mobile Money thanh toán hàng hóa, dịch vụ cho các đơn vị chấp nhận loại tiền này. Tuy nhiên, chủ thuê bao di động chỉ có thể chuyển tiền sang tài khoản Mobile Money của người khác trong cùng một nhà mạng, hoặc tài khoản thanh toán tại ngân hàng và ví điện tiện do chính nhà mạng đó cung cấp.

Mobile Money khác gì ví điện tử/digital banking?

Ví điện tử là một tài khoản điện tử được tích hợp vào ứng dụng điện thoại, giúp người dùng thanh toán tại các điểm chấp nhận offline và online. Bất kỳ ai có tài khoản ngân hàng (liên kết với ví điện tử) và một chiếc điện thoại smartphone đều có thể sử dụng và giao dịch bằng ví điện tử.

Trong khi đó, Mobile Money là tài khoản điện tử được mở dựa trên thuê bao di động, dùng để thanh toán hàng hóa, dịch vụ giá trị nhỏ. Điểm khác biệt lớn nhất là người dùng không cần phải có tài khoản ngân hàng cũng có thể đăng ký và dùng dịch vụ tiền di động với điều kiện sử dụng SIM chính chủ.

Tuy nhiên, hạn mức giao dịch hàng tháng bằng tiền di động chỉ 10 triệu đồng trong khi hạn mức của ví điện tử gấp 10 lần con số này - 100 triệu đồng/tháng.

Ngoài ra, người dùng Mobile Money sẽ không được nhà mạng trả tiền lãi hàng tháng như các tài khoản ngân hàng. Vì theo quy định, các nhà mạng sẽ không được phép tạo ra lượng tiền mới hay tăng thêm giá trị của tiền tệ trong lưu thông.

Các bên hưởng lợi khi triển khai Mobile Money

Nhà mạng viễn thông

• Sở hữu dữ liệu người dùng từ lịch sử thanh toán của khách hàng trong quá trình cung cấp dịch vụ viễn thông cho họ
• Có thể thu phí giao dịch trong tương lai khi mọi người bắt đầu thấy tiện lợi và quen với dịch vụ Mobile Money
• Giả sử dự kiến 20-30% trong tổng số khoảng 130 triệu thuê bao điện thoại di động hiện nay sử dụng dịch vụ với hạn mức tối đa (10 triệu đồng) thì lượng tiền luân chuyển có thể lên tới hàng chục, hàng trăm nghìn tỷ đồng. Do đó, các nhà mạng sẽ được hưởng lợi từ những dòng tiền chảy qua kênh Mobile Money này.

Người dùng

• Người dùng sẽ không phải mang theo ví mỗi lần ra đường, không cần dùng tiền mặt và không phải tiếp xúc với đồng tiền.
• Giúp người dân ở các vùng sâu vùng xa được tiếp cận đến dịch vụ thanh toán bằng tiền điện tử.

Chính phủ/ Nhà nước

• Chính phủ sẽ dễ dàng kiểm soát lượng tiền mặt
• Các vấn đề về thuế cũng sẽ được quản lý tốt hơn và an toàn hơn
• Thực hiện được mục tiêu 0% tiền mặt trong tương lai.

Ngân hàng:

• Các ngân hàng ở Việt Nam không phục vụ những khoản thanh toán nhỏ lẻ, các chi tiêu siêu nhỏ hàng ngày. Tuy nhiên, các nhà mạng sẽ đào tạo người dân quen với thanh toán điện tử với món chi tiêu vài chục nghìn, vài trăm nghìn đồng hàng ngày và khi họ cần chi tiêu những món lớn hơn như mua điện thoại, TV, mua nhà mua xe, họ sẽ nghĩ đến ngân hàng.

Những vấn đề cần giải quyết

• Các điểm nạp/rút tiền phải đủ nhiều để mọi người dân trên toàn quốc đều có thể tiếp cận được. Nhưng có một điều rủi ro là các nhà mạng có thể khó quản lý chặt chẽ được các đại lý/ cửa hàng tiện lợi cho nạp/rút tiền.
• Giáo dục người dân thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt; vận động mọi người tiếp cận và sử dụng Mobile Money
• Phát triển ứng dụng Mobile Money tích hợp nhiều tiện ích cho người dùng
• Hạn mức thanh toán nên được tăng thêm để người dân có thể chi tiêu, thanh toán nhiều hơn.